materiały zestawienia

Bogumiłka

czy ktoś robił zestawienia epok? np.

czym dana epoka różniła sie on następnej a co było takie same.

charakterystyczne elementy (architektura, rośliny, kształty dominujące)

pojęcia do danych epok.

myślę że mają te 3 zagadnienia napiszemy zerówkę. ja tworzę pojęcia do danych epok. kto zrobi cos innego?

Magda O

na mailu są notatki

Inka

To konto zostało zablokowane ze względu na nietypowe działania na koncie. Ponowne uzyskanie dostępu może być możliwe dopiero po 24 godzinach.

Nietypowe działania na koncie obejmują między innymi:

1. Odbieranie, usuwanie lub pobieranie przy użyciu protokołu POP dużych ilości poczty w krótkim czasie.
2. Wysyłanie wielu wiadomości, których nie można dostarczyć (wiadomości, które są odsyłane).
3. Korzystanie z oprogramowania do udostępniania i przechowywania plików, rozszerzeń przeglądarek i oprogramowania innych firm do automatycznego logowania na konto.
4. Pozostawianie kilku otwartych wystąpień swojego konta Gmail.
5. Problemy dotyczące przeglądarek. Jeśli podczas próby dostępu do skrzynki odbiorczej przeglądarka ciągle ponownie ładuje stronę, jest to prawdopodobnie spowodowane błędem przeglądarki; może być konieczne wyczyszczenie pamięci podręcznej przeglądarki i usunięcie plików cookie.

Wesoly

wtf???

Ewik

może za duzo ludzi sie zalogowało i sciagalo:P tak mi sie wydaje:D

leepa

kurna co za osierocona łajza skrzywdzila naszego gmaila

Zuzka

DATY:
Epoki stylowe w sztuce
Sztuka starożytna 3tys p.n.e. – Ok. 300 n.e.
-starożytnego Egiptu ok. 4000 p.n.e. – 650 N.e.
-starożytnej Mezopotamii 3200 p.n.e. – 650 N.e.
-starożytnej Persji 600 p.n.e. – 650 N.e.
-starożytna Grecja 1600 p.n.e. - 400 N.e.
-sztuka starożytnego Rzymu 600p.n.e. – 400
Sztuka średniowieczna v-XV
-bizantyjska 400-1450
-romańska 1000-1300
-gotyk 1150-1550
Sztuka nowożytna
-renesans 1400-1660
-manieryzm 1520-1620
-barok 1550-1760
-rokoko 1730-1760
-klasycyzm 1760-1830
-neoklasycyzm I poł. XIXw
-romantyzm 1800-1850
-historycyzm 1850-1910
-eklektyzm 1830-1910
Sztuka nowoczesna 2 poł. XIX w, 1poł. XX w
-modernizm 1918-1978
Sztuka współczesna od 2 poł. XX w
3500r.p.n.e- 476r.n.e. STAROŻYTNOŚĆ(Egipt, mezopotamia, persja, grecja , rzym)
476-1492- ŚREDNIOWIECZE
XV-XVIw- RENESANS
XVI-XVIII- BAROK
90. XVIII -40. XIX wieku- ROMANTYZM
EGIPT
OGRÓD PRZYDOMOWY
W starożytnym Egipcie centralnym elementem ogrodów królewskich, grobowych i kultowych był zbiornik wodny, kanał lub basen z kolorowymi rybami i kwiatem lotosu. Były to ogrody typu płaskiego dzielone na kwatery ograniczone kanałami. Aleje obsadzano palmami daktylowymi, sykomorą, granatem, wierzbami i tamaryszkiem. Wielu roślinom nadawano przymioty boskie. W staroż. Egipcie zakładano ogrody o geometrycznym podziale przestrzeni, otoczone murem; z drzew popularne były sykomory, figowce, palmy daktylowe; winorośla tworzyły pergole i altany; tarasowe ogrody znajdowały się przy świątyniach Mentuhotepa XI dyn.) i królowej Hatszepsut (XVIII dyn.) w Dejr el-Bahari.
( ogrody ozdobne przy pałacach, świątyniach i grobowcach (na wzgórzach). Przydomowe ogrody użytkowe (w dolinie Nilu) )
Cechy charakterystyczne:
- sztuczne nawadnianie
- konieczność kształtowania terenu w postaci płaskich tarasów formowanych na różnych poziomach
- rozwój urządzeń hydrotechnicznych (kanały, groble, baseny, śluzy, studnie)
- symetryczne układy ogrodów otoczonych murów
- zbiornik wodny głównym elementem ogrodu (prostokątny lub w kształcie litery T)
- regularne układy rzędowych nasadzeń drzew i krzewów
- bogactwo dekoracji roślinnych („boska , palmy, figi, papirusy, lotos)
- elementy architektoniczne (altany, pergole oplecione winoroślą, przedmioty do ceremonii kulturowych, kaplice)

Ogrody z czasów starego państwa (3100-2133 pne)
- głównie ogrody użytkowe, służyły jako miejsca wypoczynku chroniące przed skwarem oraz ozdoba siedzib,
- uprawa drzew rodzimych i importowanych, najbardziej charakterystyczna jest sykomora (drzewo święte), drzewa figowe, palma daktylowa, akacja afrykańska, winorośl,
- drzewa sadzone rzędowo w jednakowych odległościach, regularne układy
- wszystkie ogrody otoczone murem, np. ogród przy willi Metena
Średnie państwo do 1567 pne:
- element główny to zazwyczaj staw lub jezioro, prosty lub w kształcie litery T, służył do ochłody, hodowli ryb i celów religijnych
- na obrzeżu stawu zwykle rabata kwiatowa, rząd lub kilka rzędów na przemian palmy i sykomory,
- w bocznych częściach ogrodu niewielkie kolumnowe pawilony wypoczynkowe
- geometryczny podział przestrzeni,
- ogrody otoczone murem
- przykład – rysunek z grobowca Meket-re
Nowe państwo:
- rozkwit sztuki egipskiej
- element centralny winnica, czasem kanał w kształcie litery T, dookoła dziedziniec, dom mieszkalny oraz boczne części ogrodu z basenami wodnymi
- boczne partie ogrodu podzielone ogrodzeniami na mniejsze części o różnej wielkości
- przy basenach rabaty kwiatowe i krzewy
- układy rytmiczne
- rośliny jw + papirus, tamaryszek, lotos, chabry, maki, drzewa oliwne, granaty, malwa, akacja, aloes, mirt, mięta
- aleje sfinksów
EGIPSKI OGRÓD ŚWIĄTYNNY
Na temat egipskich ogrodów przyświątynnych wiemy niewiele, chociaż można przypuszczać, że w tak wielkich założeniach jak położony nad brzegiem Nilu Karnak, w którym były dwa wielkie święte jeziora przynajmniej otoczenie tych zbiorników oraz alei sfinksów tworzyy szpalery drzew. Możliwe również, że w części gęsto zabudowanych terenów światynnych urządzano ogrody dostarczające owoców składanych w ofierze bóstwom i zmarłym.
W stosunkowo niewielkiej świątyni Mentuhotepa II w Deir-el-Bahari zachowały się ślady ogrodu na głównym dziedzińcu i obsadzonej figowcami alei procesyjnej.
Szczyt rozwoju ogrodów egipskich przypada na okre od XVI do XI w. pne., a z czasów Ramzesa II pozostały świadectwa ponad 500 założeń ogrodowych.
Cechy charakterystyczne:
- największe ogrody
- układ bardzo osiowy i symetryczny
- całość ogrodzona murem składała się z dwóch części: budowli świątynnej z dziedzińcem i wejściem głównym, wokół budynku drzewa sadzone w jednym rzędzie w regularnych odstępach, druga część z ogrodem oddzielona murem od pierwszej: pawilon, duża sadzawka, nieregularnie rozmieszczone drzewa, np. granaty, figi, palmy daktylowe
- ogrody miejskie: małe, zakładane przez klasę średnią, charakter użytkowy, drzewo lub grupa drzew zacieniających studnię, rabaty ziołowe i warzywne, obecność kwiatów tj. maki, bławatki
OGRODY MEZOPOTAMII
Cechy charakterystyczne:
- sztuczne nawadnianie
- gatunki: drzewa figowe, palmy, winorośl, palma daktylowa – b. ważna!, cedry, modrzewie, cyprysy, akacje, kasztanowce, osiki, topole, brzozy
- stawy z roślinnością wodną i rybami
BABILOŃSKIE OGRODY WISZĄCE
Niewiele wiadomo o ogrodach starożytnej Mezopotamii, gdzie powstała unikalna koncepcja tzw. ogrodów wiszących, które nie są mitem, ale śladem bardzo konkretnej konstrukcji ogrodów realizowanych w tamtejszym gorącym, niemal pustynnym klimacie.
Należące do siedmiu cudów świata „wiszące ogrody Semiramidy” przypisywane są asyryjskiej królowej Schamuramat (IX/VIII w. pne), ale zbudowane zostały prawdopodobnie przez Nabuchodonozora II w Babilonie w pierwszej połowie VI w. pne. w sąsiedztwie słynnej drogi procesyjnej i bramy Ishtar. Na podstawie ruin i płaskorzeźb można odtworzyć ich zasadę konstrukcyjną, która bogatą roślinność umieszczała na wspartych na kolumnadach, nawadnianych akweduktami tarasach dających dodatkowe schronienie przez palącym słońcem.
- horyzontalność wynikająca z tarasowości pól
- sztuczne nawadnianie
- głównym budulcem była cegła
- sklepienie kolebkowe w konstrukcjach podtrzymujących
- stosunkowo niewielkie rozmiary (np.40x45m)
OGRODY STAROŻYTNEJ PERSJI
Stara Persja (przed podbojem arabskim w VII w. n.e.) wykształciła geometryczny układ ogrodu, w którym rośliny owocowe mieszano z ozdobnymi. Dzięki systemowi nawadniania utrzymywano urodzajność gleby, w skład ogrodów wchodziły też zwierzyńce z pawilonami. W Asyrii, wzorem Babilonu, wznoszono ogrody tarasowe; wyróżniał się park w Niniwie (XI w. p.n.e.) ze zwierzyńcem i rybnymi stawami oraz ogród króla Sargona II w Chorsabadzie k. Niniwy (VII w. p.n.e.), ze sztucznym pagórkiem i świątynią. Słynne perskie ogrody, zw. przez opisujących je historyków (m.in. Ksenofont ok. 432-353 p.n.e.) rajskimi, zakładano przy pałacach i domach znaczniejszych osób; posiadały układ geometryczny (teren podzielony przez 2 gł. osie (drogi lub kanał) krzyżujące się w środku pod kątem prostym, w miejscu przecięcia pałac lub1 pawilon - taki układ przestrzenny odpowiadał ówczesnym wyobrażeniom wszechświata. Kwatery wypełniała b. bogata roślinność niska o żywych kolorach i silnych zapachach; na obrzeżach rosły drzewa (na konarach zakładano altany); uzupełnieniem były liczne wodotryski i baseny z wodą, stawy z rybami, papugi i śpiewające ptaki.
Największe znaczenie miały ogrody okresu sasanidzkiego (Sasanidzi), kiedy to ich kompozycje przenoszono na monumentalne tkaniny (słynne perskie kobierca ogrodowe), np. cztery tkaniny z czasów Chosroesa II przetykane złotem przedstawiały cztery pory roku. Kobierce perskie informują o schemacie dawnych ogrodów dzielonych na cztery pola przy pomocy kanałów, na przecięciu których umieszczano pałac, pawilon lub fontanne. Ich głęboka symbolika nawiązywała do geometrii wszechświata.
KARAWANSERAJE
Karawanseraje to zajazdy dla podróżnych budowane na polecenie Dariusza I (521-496 pne) przy głównych szlakach handlowych. Miały najczęściej formę czworokątnych budowli z otoczonym podcieniami dziedzińcem, na którym uprawiano (w gruncie lub donicach) drzewa i krzewy. Często jednak ogrody takie tworzono obok budynku, szczególnie jeśli należały do nich dające ochłodę małe stawy i sadzawki.
PERSKIE OGRODY PAŁACOWE
Źródła podają, że Cyrus II (559-529) prawnie uregulował uprawę drzew owocowych oraz tworzenie „szkółek sadowniczych” przy szkołach wychowujących dzieci władców imperium. Nie wiadomo jednak, jak wyglądało to w praktyce.
Zachowane ślady pałacu tego władcy w Pasargady wskazują na istnienie w bezpośrednim otoczeniu pałacu ogrodu otoczonego kanałem wodnym.
Ponieważ zachowały się również ślady budowanych na pustyni ogromnych, wielokilometrowych kanałów żeglugowych łączących np. zigguraty w Eridu i Ur, można przypuszczać, że obiekty te otaczano również założeniami ogrodowymi.
OGRODY STAROŻYTNEJ GRECJI
Cechy charakterystyczne:
- prostota,harmonia i charakter społeczny
- panteony otoczone gajami dębowymi, platanami, cyprysami i drzewami oliwnymi
- do donic – glinianych mis wypełnionych ziemią – siano nasiona kwiatów i traw ozdobnych na święto Adonisa
- na wszelkie uroczystości kwiaty były też układane w formie wieńców i girland
- wielostronność programów ogrodowych (łączenie ogrodów z placami ćwiczeń, boiskami, bieżniami, stadionami, basenami)
- wprowadzenie zadrzewień przy ulicach i agorach
- obfitość elementów plastycznych (posągi bogów, statuy, rzeźby, ołtarze, kolumny, portyki) i urządzeń hydraulicznych
- duże znaczenie upraw kwiatowych (początki upraw doniczkowych)
- powiązanie ogrodu z domem mieszkalnym
Cała europejska kultura aż do czasów modernizmu wywodzi się w jakimś stopniu ze starożytnej Grecji, zapewne więc i ogrody późniejszych epok mają podobne źródło, jednak Grecka polis była kamiennym, zatłoczonym na dzisiejszą miarę miastem, a schronienia przed słońcem szukano w cieniu specjalnie w tym celu budowanych, przykrytych kolumnad zwanych stoa, służących spotkaniom, rozmowom i podziwianiu gromadzonych tam rzeźb i malowideł. Zapewne jakieś ogrody tworzyli mieszkający poza miastem rolnicy, ale były to raczej uprawne poletka niż ogrody we współczesnym rozumieniu.
W Grecji, do VII w p.n.e. najprawdopodobniej istniały jedynie ogrody użytkowe. Dopiero gdzieś od VI w. p.n.e. pojawiają się ogrody ozdobne nasadzeniami kwiatowymi. Do pierwszych ogrodów publicznych zaliczyć można słynny Róg Amaltei w Syrakuzach (Sycylia), Od IV w. p.n.e. ogrody powstają przy palestrach i gimnazjonach. Najsłynniejszym ogrodem Grecji był platoński Gaj Akademosa w Atenach. W staroż. Grecji rolę ogrodów pełniły święte gaje otaczające miejsca kultu i ołtarze (później świątynie); późniejsze ogrody związane były gł. z budowlami użyteczności publicznej (np. z gimnazjonami), cechowała je prostota, charakter społeczno-wychowawczy.
W Grecji powstawały olbrzymie założenia ogrodowe (Aleksandria, Antiochia) z basenami kąpielowymi, pawilonami, fontannami, gajami, rzeźbami. Zakładano również prywatne ogrody perystylowe.
W Grecji ogrody były przejawem kultu płodności, a doskonale rozwinięte sadownictwo umożliwiało nieprzerwany cykl zbiorów gruszek, granatów, oliwek, fig i winogron. Grecy zakładali tzw. ogrody bukoniczne, w których rozmieszczano rzeźby i małe świątynie.
GRECKI GIMNAZJON I PALESTRA
Grecy stworzyli perystyl- domowy wewnętrzny dziedziniec, w którym zazwyczaj urządzano niewielki ogród, gimnazjon – zespół obiektów przeznaczonych do ćwiczeń gimnastycznych i należącą do niego palestrę.
Roślinność w ogrodach kreteńskich:
- winorośl, drzewa oliwne, len, szafran, mięta, irysy, lilie, tulipany,
Gimnazjony: platany, oliwki, wierzby, topole, ustawiane naprzemiennie z posągami
OGRODY RZYMSKIE
OGRODY PERYSTYLOWE
W starożytnym domu rzymskim (domus) otoczony murem ogród (hortus) znajdował się na tyłach budynku i dostępny był z atrium .
Z czasem domus został rozbudowany o drugi zespół pomieszczeń otaczających perystyl - dziedziniec otoczony kolumnadą, w którym znajdował się basen (lub namiastka basenu) i wewnętrzny ogród. Ponieważ ogród ten był widoczny z najważniejszego pomieszczenia rzymskiego domu - jadalni (triclinium) i wpływał na wspaniałość oprawy urządzanych tam biesiad, stał się obiektem coraz troskliwszej uprawy i coraz bogatszej dekoracji.
REZYDENCJE PODMIEJSKIE
Plebs mieszkał w tandentnych insulach, ale ich wielkość i program były bardzo zróżnicowane i sięgały od skromnych - takich jak dom Vettich - do wspaniałych, reprezentacyjnych założeń jak np. Villa dei Papiri (Dom Papirusów.
VILLA SUBURBANA (podmiejska)Większość pomieszczeń grupowała się wokół perystylu. Różnica polegała na tym, że otwierały się też na zewnątrz i oprócz ogrodów na dziedzińcu towarzyszyły im rozległe parki. Odbiegała też od domów miejskich funkcją, którą były głównie wypoczynek i rekreacja
VILLA URBANA (miejska). Ogród organizowany był w perystylach i przecinany był prostymi ścieżkami. Dookoła willi z reguły znajdował się ogród z licznymi altankami. Ogrody towarzyszyły wszystkiemu, gospodarstwom, szkołom, sklepom. Domowe ogrody miały układ symetryczny z punktem centralnym , np. fontanną. Świątynie, palestry, teatry wznoszono właśnie w otoczeniu zieleni, zakładano tam pergole, winnice oraz sadzono drzewa
VILLA HADRIANA W TIVOLI
W przypadku cesarskiej willi Hadriana w Tivoli mamy do czynienia z rozmachem iście "barokowym", ponieważ było to ok. 300-hektarowe założenie parkowe wiążące szereg budowli - pałac, biblioteki, szpital, termy, stadion, akademię, teatr morski i wiele innych
OGRODY ŚREDNIOWIECZA
Średniowiecze wykształciło dwie formy ogrodów, których wielkość i układ wynikały z klasztornej reguły i przestrzennych uwarunkowań architektury obronnej - ogród klasztorny i ogród zamkowy.
CECHY ŚREDNIOWIECZA :
1(IX-XVw.) kształtowanie ogrodow w europie podwpływem zakonow chrześcijańskich (Cysteral, benedyktyni, Kartuzi , Franciszkanie i inni) – nawiązanie do planu raju
2.Ekspansja arabska w rejonie Morza Środziemnego
3.Rozwoj techniki rolniczej i ogrodniczej (dziela Alberta wielkiego )
4.Zamkniecie ogrodów w obrebie murów i ogrodzień
5.Brak bezpośredniego powiązania ogrodu z architekturą zabudowy (bezosiowość)
6.Kwadratura jako podstawa rozplanowania ogrodu (podzial przestrzeni ogrodu na kwadraty)
OGRODY KLASZTORNE- były formowane geometrycznie, były bogate w roślinność lekarską i kuchenną, ogrody wpływały na ochronę ducha i ciała. Były podzielone na sektory, ścieżki wysypane żwirem. Zgromadzenia zakonne były w dużej mierze samowystarczalne – uprawiano zioła i przyprawy, winogrona i tytoń, w ogrodach hodowano pszczoły Układ kwaterowy, o kształcie prostokąta. Dostęp do źródła bieżącej wody.

Rodzaje ogrodów klasztornych:
- uprawowe
- herbaria
- opackie – przeznaczony wyłącznie do użytku przełożonego klasztoru oraz dla jego gości, ogród ozdobny i reprezentacyjny, np. Cluny we Francji i Canterbury w Anglii, Sulejów w Polsce
- szpitalne – ogród dla chorych, przeznaczony do spacerów i wypoczynku
- cmentarze – układ regularny, cmentarz – sad, drzewa owocowe między mogiłami, środkowy akcent – figura lub krzyż, ogrodzony
- benedyktynów – były wznoszone na wzgórzach, największy klasztor został wzniesiony w Cluny we Francji lub Monte Cassino we Włoszech, Tyniec w Polsce, do ścisłego klasztoru należał tylko wirydarz, podział na strefy: 1- czworobok klasztoru z wirydarzem w środku, charakter zamknięty, miejsce ciszy i odosobnienia, 2 – strefa otwarta, dostępna dla osób świeckich i gości, czyli pałac opata, dom dla gości, szkoła i budynki usługowo-gospodarcze, 3 – na uboczu, budynki dla zwierząt, warsztaty, młyn, 4 – największy program ogrodowy, strefa usytuowana za kościołem, szpital, nowicjat z dwoma małymi wirydarzami, za nowicjatem cmentarz, sad, a za nim dom ogrodnika,
- cystersów – np. Citeaux we Francji, w Polsce Koprzywnica k. Sandomierza, zakładane w urodzajnych nizinach nad rzekami, w miejscach odludnych, układ podobny jak u Benedyktynów, cechą charakterystyczną jest sad porównywany do gaju ze ścieżkami spacerowymi,
- kartuzów – ogródki indywidualne przy pustelniach, wielki wirydarz ogólny z cmentarzem za kościołem, mały wirydarz przy refektorium oraz opata, ogród użytkowy, np. Clermont we Francji
- dominikanów i franciszkanów – klasztory zakładane w większych miastach, ograniczenie wielkości ogrodów, wirydarz zamknięty krużgankami i niewielki ogród użytkowo-ozdobny, np. k. franciszkanów w Krakowie
- augustianów i karmelitów – np. augustianów na Kazimierzu w Krakowie, wirydarz, mały ogród kwaterowy otoczony wysokim murem
- kanoników regularnych – założenia ogrodowe podobne do benedyktyńskich, np. Miechów pod Krakowem
OGRODY ZAMKOWE były zwykle małe i ciasne – jeśli znajdowały się w obrębie murów – i rzadko komponowały się z założeniem architektonicznym budowli. Znajdowała się tam część rekreacyjna – m.in. ogrody zabawowe i użytkowe, w której rosły drzewa owocowe i warzywa.
Rodzaje:
- hortus conclusus – wyłącznie ozdobny, pod oknami komnat mieszkalnych, zajmowały się nim kobiety, sadzono kwiaty i zoła aromatyczne, darniowe ławy do siadania, pergole, często sadzono też róże
- ogrody zabaw – wyłącznie ozdobne, najczęściej poza murami zamkowymi, miejsce spotkań i zabaw towarzyskich, łąka kwietna lub ogród miłości
- zielnik – charakter ozdobno – użytkowy, zioła, rośliny lecznicze, ale też kwiaty,
- ogrody użytkowe – sad, warzywnik, chmielnik, winnica, drzewa w rzędach, całość otoczona fosą albo ogrodzeniem, często miejsce spacerów
- zwierzyńce – urządzane w pobliskim lesie, jelenie, łosie, żubry, sarny, wewnątrz pawilon lub altana jako miejsce obserwacji, menażerie – dla dzikich zwierząt egzotycznych
- labirynty – pierwszy labirynt z żywopłotu przy zamku Woodstock,
- kopce – pagórki pokryte darnią, często z małym pawilonem na szczycie
Ogrody miejskie domowe - małe ogródki przy okazałych domach, najczęściej mieszczanie na przedmieściach, np. ozdobne przedogródki w Gdańsku
Ogrody miejskie publiczne – poza murami miasta duże łąki spacerowe z cienistymi alejami drzew, czasem też występowały stawy, miejsce zabaw, funkcja dekoracyjna, np. Siena, Florencja, Padwa, Krakowskie Błonia
Letnie rezydencje - były to obszerne założenia, bardziej przypominające parki – z mostami, pawilonami ogrodowymi, kaplicami, wolierami i innymi urządzeniami, zwłaszcza wodnymi. Taki ogród mógł liczyć nawet kilkaset hektarów, charakterystyczne dla Francji, Hiszpanii i Grecji np. park Roberta z Artois w Maison du Marais, Łobzowo pod Krakowem.

OGRODY ISLAMU
Cechy charakterystyczne:
Zakładane najczęściej na planie prostokątów lub kwadratów, podzielone na mniejsze części – dziedzińce lub partery ogrodowe. Klasyczny ogród Islamu to Czahar Bagh – otoczona murem przestrzeń w kształcie prostokąta podzielona na cztery części. Były odzwierciedleniem rajskiego ogrodu, duże bogactwo gatunkowe roślin, charakter przede wszystkim ozdobny i wypoczynkowy, pałac był integralną częścią ogrodu. Często na środku dziedzińców występuje basen, fontanna.
Charakterystyczne elementy ogrodów Islamu:
- ze względu na religię brak rzeźby figuralnej (wyjątek to Dziedziniec Lwów), za to bogata ornamentyka
- woda: kaskady, wodotryski, baseny, kanały, często obok basenu rzędy kwiatów lub cięte żywopłoty
- fantazyjne mozaiki
- tworzenie letnich rezydencji, o charakterze nieoficjanym
- ograniczona widoczność na poszczególnych tarasach – efekt zaskoczenia, na końcu ogrodu punkt widokowy z panoramą na okolicę.
Przykłady: Alhambra, Generalife, Alkazar – Hiszpania, ogrody Shalimar w Pakistanie, ogrody Menara i Majorelle w Maroko, Taj-Mahal w Indiach
OGRÓD RENESANSOWY
Wczesnorenesanowy ogród miał się stać, zgodnie z przekazami autorów starożytnych tekstów miejscem, w którym życie nabiera szczególnego uroku. Miał tworzyć oprawę dla spokojnego wypoczynku, kontemplacji, umiarkowanych gier i zabaw, rozmów i spotkań w kameralnych "giardino segreto".
- rozkwit sztuki ogrodowej we Włoszech („ogrody włoskie”)
- rozkwit tradycji i motywów antycznych (greckich i rzymskich)
- rozwój planu ogrodu (akcentowanie środka kompozycji, wprowadzenie głównej osi sprzężonej z budynkiem, powiązanie z panoramicznymi widokami krajobrazowymi
- geometryzacja przestrzeni poprzez podział na jednakowe kwatery na planie kwadratu lub prostokąta (układy kwadratowe), symetryczne rozplanowanie wzdłuż wspólnej osi kompozycji
- kwaterowy lub tarasowy charakter kompozycji, w zależności od położenia ogrodów (kwaterowe płaskie, kwaterowe zamknięte, jedno- lub wielotarasowe)
- szerokie zastosowanie elementów wodnych (fontanny, kaskady, baseny) i budowli ogrodowych (schody, mury oporowe, rzeźby, pergole)
- podporządkowanie roślinności myśli architektonicznej (regularne boskiety, obrzeża kwater w formie szpalerów, wyszukane formy strzyżonych drzew i krzewów)
- różnorodność elementów przestrzennych (partery z geometrycznym ornamentem, labirynty, ogród ozdobny giardino secreto i ozdobno-użytkowy giardino semplici, plac trawiasty prato)
Cechy:
- powiązanie kompozycyjne z domem mieszkalnym, podporządkowanie architekturze budynku,
- budynek jako dominanta założenia
- dwa rodzaje układów – osiowy lub centralny
- symetria, formy geometryczne, zwłaszcza kwadrat,
- układ kwaterowy wywodzący się z ogrodu użytkowego, poszczególne kwatery obsadzone drzewami i żywopłotami na obrzeżu, wypełnione rabatami kwiatowymi i ziołami,
- w bardziej rozwiniętych układach obecność basenów, bogato zdobionych fontann, altan, rzeźb, labiryntów, kopców widokowych,
- elementy przestrzenne: ogród sekretny, ozdobno - użytkowy, parter ogrodowy, plac trawiasty,
- labirynt – zakładany w obrębie kwater na planie kwadratu lub koła, kręte ścieżki między równoległymi żywopłotami, na końcu (w środku lab.) placyk z altaną, rzeźbą, ławką do wypoczynku. Mogły być płaskie – dekoracyjne, lub wysokie przeznaczone do wędrówki.
- altany budowane w koronie starych drzew
- donice z roślinami ozdobnymi wystawiane do ogrodu
- dyskretnie ukryte urządzenia wodne, powodujące nagłe oblewanie wodą zaskoczonych gości (tzn. niespodzianki wodne)
- budowle ogrodowe – tarasy, podesty, mury oporowe, rampy,
- pierwsze ogrody botaniczne przy szkołach i ośrodkach naukowych
Przykłady renesansowych założeń:
- Willa D’Este
- Willa Lante
- Willa Castello
- ogrody Boboli we Florencji
- wczesny renesans włoski: willa Quaracchi, wila Careggi, willa Reale, Poggio Imperiale
- ogrody dziedzińcowe Włochy: Belweder Watykan, willa Imperiale w Pesaro, willa Papa Giulio koło Rzymu
- ogrody włoskie kwaterowe: Palazzo del Qurininale,
RENESANS FRANCUSKI
Trzy grupy:
1. Ogrody zamkowe rozproszone, np. Amboisse, Madrit, Blois
- kompozycyjnie niezależne
- sytuowane w obrębie budowli zamkowych lub poza nimi
- stanowią układy samodzielne, niepowiązane kompozycyjnie z budowlą mieszkalną
2. Ogrody zamkowe i pałacowe zwarte, np. Ecouen, Saint Maur, Montargis
- częściowo zależne kompozycyjnie
- sytuowane w bezpośrednim sąsiedztwie nowo wznoszonych zamków
- pod względem kierunkowym powiązane kompozycyjnie z główną budowlą mieszkalną
3. Ogrody pałacowe rozwinięte, np. Anet, Bury, Dampierre
- kompozycyjnie zależne, stanowiące wraz z zespołem otaczających budowli całość kompozycyjną
Inne kraje europejskie:
Hiszpania – R. przejawiał się głównie we wprowadzeniu niektórych nowych motywów przy zachowaniu zasadniczych cech tradycyjnego podziału przestrzennego ogrodu arabskiego, Alkazar w Sewilli, Alhambra w Grenadzie, Escorial (Patio Ewangelistów) w Madrycie
Anglia – bardziej przysadzisty, bez wyszukanych ornamentów, prostszy, przykłady: ogrody w Oxfordzie, Wilton House,
Poza tym: Niemcy (Frankfurt nad Menem), –), Niderlandy
Polska:
- drzewa wyłącznie liściaste
- najczęściej rozwiązania jednotarasowe
- pojedyncze fontanny
- głównie wpływ włoskiego renesansu
- niezależność sytuacyjna, brak osiowości z budynkiem
1. ogrody pałacowe; zamkowe – Tęczyn, Wiśnicz, Łowicz;
2. klasztorne – klasztor reformatów w Warszawie, benedyktynek w Jarosławiu;
3. zwierzyńce – w Rudnikach
OGÓLNE CECHY OGRODU BAROKOWEGO:
- powiązanie budynku z ogrodem
- geometryczny plan wykorzystujący znajomość perspektywy i złudzenia optyczne, odbijanie w wodzie i powiększanie drzew i budynków,
- geometryczne elementy roślinne – szpalery, boskiety, grupy drzew, mury, balustrady, tarasy,
- układy wielownętrzowe, np. sale ogrodowe, gabinety, teatry, korytarze
- kontrast, np. płaski parter ogrodowy z wysokimi boskietami
- podwyższony taras główny umożliwiający ogarnięcie wzrokiem całego położonego niżej ogrodu
- bogate wyposażenie rzeźbiarskie o mitologicznej treści, akcentujące skrzyżowania osi i podkreślające perspektywę
- w grę wchodzi światłocień i kolorystyczny układ roślinny
- reprezentacyjność, efektowność, bogactwo, wielkie rozmiary
- oś symetrii wspólna dla pałacu i ogrodu
- partery haftowe inspirowane orientalnymi wzorami, częściowo asymetryczne
- zakładano miejskie ogrody publiczne, np. w Bordeaux
Elementy założenia ogrodowego:
Aleja - wyznaczała oś centralną, najszersza, reprezentacyjna, wokół niej organizowano pozostałe elementy – od niej odchodziły boczne aleje boczne dzielące przestrzeń ogrodu. Mogły być zasklepione koronami drzew lub z rzędem drzew po bokach.
Parter - element kompozycyjny ogrodu o układzie geometrycznym tworzący płaski kwietnik lub gazon ozdobiony różnego rodzaju ornamentem; jeden z najważniejszych elementów i najbardziej charakterystycznych; usytuowane zazwyczaj przy pałacu; formowane były ze strzyżonego żywopłotu bukszpanowego, pola pomiędzy nimi wypełniano kolorowym (piaskiem), węglem, cegłą; tworzyły one różnorodne motywy zdobnicze – o formach roślinnych (akanty, palmety, gałązki), geometrycznych (kartusz, astragal, wstęgowo-wolutowy). W zależności od typu dekoracji i motywu wiodącego mogą partery być:
 Haftowe – o motywie opartym na ornamencie orientalnych kobierców, a elementem dekoracyjnym były stylizowane formy roślinne np.: koniczyna, tulipan, róża.
Spotykamy taki element w ogrodach Luxemburskich, Wersalu Ludwika XIV
 Gazonowe – składały się z trawników poprzecinany ścieżkami, wypełnione zazwyczaj piaskiem, wg wzoru geometrycznego oraz rabat okalających – osadzonych drzewkami i kwiatami
 Oranżeriowe – w szpalerach pojedynczych lub podwójnych ustawiano drzewka kubłowe oranżeryjne, które były latem wynoszone z oranżerii
 Wodne – motyw basenu, rzadko stosowany, zależny od nawodnienia ogrodu
Boskiety – zwarty masyw drzew i krzewów, ujęty w strzyżone ściany poprzecinany alejami; forma wywodzi się z kwaterowych lasków znajdujących się we włoskich ogrodach renesansu; wyróżniamy następujące rodzaje:
 Zwykłe – regularne zadrzewienia w obrębie poszczególnych kwater ogrodu, otoczone strzyżonymi szpalerami zdobionymi altanami, fontannami
 Otwarte – osadzenie tylko dróg i brzegów miejsc dzielących boskiety, w których sadzono trawniki, zaś w centrum umieszczano sale ogrodowe i gabinety
 Szachownicowe – drzewa sadzone w kwadrat na całej powierzchni i nie występowały szpalery, drogi, place, pomiędzy nimi usytuowane był drzewa
Wgłębnik - parter wgłębiony zazwyczaj z trawnika, którego część środkowa jest obniżona na kształt płaskiej niecki inaczej płaski trawnik z obniżoną częścią środkową o zarysach geometrycznych podkreślonych małą skarpą ziemną, bardzo popularne w okresie baroku.
Labirynty – zawiła droga wśród szpalerów lub żywopłotów, o krętym przebiegu, doprowadzająca do placu środkowego, czasem z fontanną, rzeźbą, ławką; w ogrodach barokowych tworzyły go wysokie szpalery rozmaitych kształtów, także asymetryczne, wzbogacone gabinetami ogrodowymi do wypoczynku
Zwierzyńce – zakładane w pozamiejskich rezydencjach, służyły do obserwacji zwierząt oraz umożliwiały polowania
Menażerie – miejsce, gdzie znajdowały się zwierzęta umieszczane w odpowiednich obiektach i zagrodach, karmiono je i hodowano
Sale ogrodowe – duże wnętrza wydzielone z boskietów, były odpowiednikiem pałacowych sal reprezentacyjnych, mogły być;
 Sale jednownętrzowe - na planie prostokąta, kwadratu, koła, ośmioboku z jedną lub z kilkoma drogami doprowadzającymi; ściany formowane były ze szpalerów strzyżonych lub trejaży (ażurowa konstrukcja z kraty drewnianej, pokryta zazwyczaj roślinami pnącymi), pośrodku umieszczony był gazon, wgłębnik, basen lub parter ogrodowy, dekorowany fontannami, rzeźbami itd.
 Sale wielownętrzowe – poszczególne struktury umieszczone wzdłuż wspólnej osi i przenikały się wzajemnie.
Szpalery – drzewa lub krzewy zasadzone gęsto w szeregu, strzyżone lub o formach naturalnych wysokości powyżej przeciętnej wzrostu człowieka, w zależności od funkcji i miejsca w ogrodzie kształtowano szpalery;
Budowle ogrodowe – grupa elementów charakterystycznych dla założeń barokowych m.in.;
 Gabinety – sklepione wnętrza ogrodowe, o konstrukcji trejażowej, miały formę obszernej altany, umieszczane wewnątrz boskietów, mianem gabinetów określano także małe, szpalerowe wnętrza ogrodowe
 Belweder – budowla dekoracyjna, wznoszona na obrzeżach ogrodów i naturalnych wzniesieniach, sztucznych kopcach czy skarpach; służyła jako miejsce do podziwiania pięknych widoków okolicy, a także do odpoczynku i schronienia przed deszczem
 Trejaż - ażurowa konstrukcja z kraty drewnianej, pokryta zazwyczaj roślinami pnącymi
 Berso (bindaż, chłodnik, kolebka) – kryty chodnik zasklepiony półkolistą kratownicą, podtrzymującą pnącza lub gałęzie drzew lipowych, grabowych.
 Oranżerie (pomarańczarnia) – ozdobna budowla ogrodowa, parterowa, wolno stojąca lub wbudowana w taras, oświetlona jednostronnie wysokimi i szerokimi oknami eksponowanymi na pd.; ogrzewana; służyła do przechowywania roślin egzotycznych na czas zimy lub służyła jako ogrody zimowe
Baseny i fontanny – woda w ogrodach barokowych stanowiła ważny element często połączona z rzeźbami przyjmując różnorakie kompozycje i stanowiła jeden z najważniejszych elementów
Teatry ogrodowe – wzorowane na teatrach pałacowych zbudowane były z widowni, wzniesionej do góry sceny i zazwyczaj, półkolistych stopni; usytuowane najczęściej w bocznych boskietach
Potażernia = warzywnik
Ermitaż (pustelnia, ustronie) – urządzona wygodnie, położona na uboczu budowla w formie małego domku, służące do kontemplacji lub na małe przyjęcia, czasem umieszczano w nim zbiory osobliwości. Zwyczaj wznoszenia ermitaży jest związany z kulturą dworska, przyjął się w XVIII w.
Przykłady - Francja: Wersal, Saint-Cloud, Marly, Meudon, Fontaineblau, Chantilly, Vaux-le-Vicomte, ogrody Tuileries w Paryżu, późny barok – Plac Stanisława w Nancy.
Najsłynniejsze przykłady europejskiej sztuki ogrodowej: w Anglii - Chiswick, Kew Garden. W Niemczech – Wörlitz ,Herrenhausenq w Rosji - Pawłowsk, w Polsce - Arkadia koło Nieborowa, Puławy, w Krzyżtoporze, Podhorcach, Wilanowie, Rydzynie, Białymstoku, Choroszczy, Łańcucie, Otwocku Wielkim, Oliwie. Włochy – willa Aldobrandini, willa Ludovisi.
OGRÓD WERSALSKI
Czołowym twórcą sztuki ogrodowej był A. Le Nôtre, który w latach 1662-1700 zrealizował na zamówienie Ludwika XIV największe dzieło w historii barokowego ogrodu francuskiego - ogród pałacu w Wersalu.
Główna oś założenia obejmującego 15.000 hektarów biegnie ze wschodu na zachód Wzdłuż gigantycznej, sięgającej horyzontu osi rozmieszczone są fontanny, małe ogrody wypełnione posągami, wprowadzające ludzką skalę i kameralny nastrój. Centrum założenia stanowi ogromny basen z fontanną i posągiem Apolla, symbolem słońca i Króla-Słońce.
OGRODY CHIŃSKIE
Dzielą się na 3 zasadnicze grupy:
1cesarskie
2przy świątyniach i grobowcach
3przydomowe
- silne powiązanie z otaczającą przyrodą
- związek z religią (taoizm i buddyzm), góry i skały to szkielet Ziemi (groty, pieczary, tunele, urwiska, w tle góry naturalne), rzeki, zatoki, kaskady, wodospady i strumienie to arterie
- zasada osiowości i symetrii w układach oficjalnych przy rezydencjach zimowych i świątyniach
- plastyczne formy układów krajobrazowych przy rezydencjach letnich i ogrodach przydomowych
- dobór materiałów o określonej symbolice
- budowle ogrodowe: pawilony, mury, altany, bramy, drogi, mosty
- brak gazonów i parterów kwiatowych
- symboliczne znaczenie roślin, np. bambus – trwała przyjaźń, lotos – poszukiwanie duchowej czystości; śliwa, sosna, orchidea, chryzantema, piwonia
- układ dualistyczny oparty na teorii pierwiastków Yin i Yang o wartościach sprzecznych w przyrodzie
- miały wpływ na ogrody europejskie w okolicach XVIII wieku.
OGRODY JAPOŃSKIE
1cesarskie i świątynne
2przydomowe
3miniaturowe
- związane z tradycjami chińskimi i buddyzmem
- rozbudowana symbolika religijno – filozoficzna
- kompozycja przestrzenna ogrodu nawiązująca do naturalnego krajobrazu
- szczególna rola kamieni – naturalnych i chodnikowych, wody – stawy, strumienie i kaskady oraz budowli ogrodowych
- kształtowanie drzew – sosny, śliwy, wierzby, na wzór dziko rosnących, a krzewów – bukszpany i żywotniki – w regularne półkoliste kształty
- powiązanie z życiem codziennym
Zasady kompozycji:
- prostota proporcji, estetyka, harmonia
- dobór składników ogrodu w celu podkreślenia ich walorów plastycznych oraz treści symbolicznych
- miniaturyzacja krajobrazu
- rozsuwane drzwi łączące przestrzeń domu z ogrodem
- stosowanie „scenerii pożyczonej” – shakkei, przez nawiązanie do otoczenia zewnętrznego
- eksponowanie elementów pierwszoplanowych i tworzenie tła z dalszych planów
- elementy podobne kształtem, ale różniące się wielkością
Typy przestrzenne ogrodów japońskich: stawowe, pagórkowe, płaskie, kamienne, wodne, herbaciane, spacerowe, literackie.
Dwa podstawowe rodzaje ogrodów japońskich:
Tsukiyama - obszerny krajobraz, zmieszczony na niewielkiej powierzchni; woda w formie obszernych oczek wodnych oraz stawów o nieregularnych kształtach, a także strumyków, które naśladują morza, jeziora oraz rzeki. Przykłady: ogrody wokół Ginkaku (Srebrny Pawilon) i Kinkaku (Złoty Pawilon) w Kioto.
Karesansui – ogród kamienny lub ogród Zen, nie występuje woda, jej rolę zastępują zagrabione faliście kamienie, roślinność rzadko spotykana, główne elementy to głazy. Przykłady: ogród Nanzenji i Saiho-ji.
OGRODY KRAJOBRAZOWE XVIII WIEKU
Zasady projektowania ogrodów krajobrazowych (wg Reptona)
1uwydatnienie naturalnego piękna i ukrycie jego defektów
2nadanie ogrodom przestrzenności i swobody, z zamaskowaniem ogrodzeń lub ich wyeliminowaniem
3regeneracja sztuki w kształtowaniu piękna form naturalnych nie może być widoczna, należy tak naśladować przyrodę, aby stworzyć pozory całkowitej spontaniczności
dążenie, aby wszystkie elementy o charakterze użytkowym zostały włączone do całości kompozycji ogrodu jako jej części składowe wyeliminowanie lub całkowicie zamaskowane, jeśli ze względów użytkowych nie mogą być usunięte
OGRÓD ANGIELSKI
- kształtowanie kierunku krajobrazowego, ułatwiającego kontakt z przyrodą pod wpływem ogrodów angielskich (Carles Bridgeman, William Kent, Lancelot Brown)
- powiązanie ogrodu z otaczającym krajobrazem poprzez wprowadzeni ‘aha’ – ukrytej granicy ogrodu
- tworzenie nieregularnego, swobodnego i asymetrycznego planu ogrodu (stosowanie linii falistej i naturalnej scenerii)
- naśladowanie naturalnych form przyrody (wykorzystanie nierówności terenu, naturalnych zbiorników wodnych, swobodnie rosnącej roślinności, rozległych trawników)
- wprowadzenie egzotycznych gatunków roślin i upodobanie efektów światłocienia
Ogród angielski – popularny od XVIII w. typ ogrodu, zrywający ze sztucznością i rygorami ogrodów barokowych (np. ogrodów francuskich), nawiązujący do naturalnych ogrodów krajobrazowych. Ogród angielski miał charakter nastrojowo-sentymentalny z elementami architektury sztucznie nawiązującej do przeszłości, np. sztuczne ruiny, obeliski, świątynie, niby gotyckie lub antyczne budowle. Ogrodnicy wykorzystywali naturalne warunki miejsca, w którym zakładali ogród. Unikali też płotów oraz parkanów. Zamiast sztucznych ogrodzeń pojawiły się skały, żywopłoty oraz strumienie
Przemiany ogrodów krajobrazowych:
- anglo-chiński
- ogrody angielsko-chińskie ze scenerią wzorowaną na pięknie natury i różnorodnością egzotycznych form roślinnych,
- akcentowanie różnorodności nastrojów i uczuciowości poprzez wprowadzenie teatralnych dekoracji o charakterze sztafażu oraz motywów chińskich i antycznych (pawilony, mostki, wyspy, pomniki, głazy),
- sentymentalny
- powrót do natury, przedkładanie sielankowości wiejskiej nad życie miejskie,
- wywołanie wzruszeń, sensualizm dążące do rozwiązań naśladujących naturalne formy przyrody oraz urozmaiconych pod względem scenerii;
- poszczególne fragmenty ogrodu sentymentalnego miały oddziaływać na psychikę widza (wywoływać uczucia, np. miłość, przyjaźń, smutek)
- malarskie krajobrazy nawiązujące do mitologii i różnego rodzaju legend oraz wiejskości uważanej za idylliczną; scenerię tę osiągano przez odpowiednie kształtowanie i dobór zieleni oraz wprowadzenie rzeźb i ruin świątyń antycznych, wiejskich chat, mostków, chińskich pawilonów, pamiątkowych głazów.
- przykłady: Petit Triannon Emmenonville (Francja), Kew (Anglia), Arkadia Heleny Radziwiłłowej pod Łowiczem (Polska)
- neoklasycyzm
- przestrzenne rozwiązania nawiązujące do charakteru okolicy i wykorzystujące naturalnie ukształtowane formy terenowe, wodne oraz roślinne,
- większa prostota i jedność kompozycji przestrzennej oraz oszczędne wzbogacanie ogrodów egzotycznymi drzewami i budowlami, tendencja do zachowania regularnych części starych ogrodów (ogrody angielsko-francuskie),
- przykłady: Longlest, Harleston Park (Anglia), Łazienki Królewskie w Warszawie, ogród w Natolinie (Polska)
- romantyzm
- ogrody nawiązujące do programów literackich i tradycji rodzimej kultury, rozwijające kult dzikiej natury oraz rzeczywiste zainteresowanie życiem wiejskim (różnorodność form i gatunków roślin),
- malownicza sceneria przesycona elementami nawiązującymi do przeszłości, najczęściej architektury gotyckiej i pamiątek narodowych (ruiny, groty, pomniki)
- typ ogrodu charakterystyczny dla kierunku krajobrazowego w europejskiej sztuce ogrodowej 1. połowy XIX w.
- stanowił swoisty wyraz kultu natury,
- obejmował zazwyczaj duże przestrzenie, gdzie przyroda po części pozostawała w stanie naturalnym, po części zaś była aranżowana tak, by sprawiać wrażenie dzikiej.
- miał eksponować treści historyczno-patriotyczne, czemu służyły pomniki i popiersia portretowe bohaterów narodowych zdobiące aleje, a także specjalne pawilony przeznaczone do prezentacji historycznych pamiątek.
- w ogrodach romantycznych często wznoszono sztuczne ruiny, groty oraz budowle wzorowane na starożytnych świątyniach pogańskich bądź będące swobodną "fantazją" na ich temat
-tradycja ogrodów regularnych
-występowanie obrońców starych barokowych i renesansowych ogrodów
Francja: Mereville Niemcy: Wórlitz

OGRODY XIX WIEKU
Cechy:
-w pol. XIXw. To romantyzm, IIpol. XIXw ogrody naturalistyczne (dekoracja architektoniczno rzezbiarska, ograniczona lub wyeliminowana) i eklektyczne (łączenie krajobrazowych i geometrycznych)
elementy przestrzenne:
-zadrzewienia ,lasy laski, gaje, dzikie promenady, masywy, gr drzew, kępy, klomby, solitery, labirynty, darnie, łąki, murawy, trawniki, pastwiska, kwietniki, klomby kwiatowe, grzędy obrzeżne, gr srodowiskowe, partery kwiatowe, kosze kwiatowe, kwietniki dywanowe, kwietniki arabeskowe(kszt muszli lub medalionu ), ozdoby kwiatowe (wchlarze, bramki trejażwe), stawy, sadzawki, rzeki angielskie (stawy na kształtowane w formie rzek) ,źródła, strumienie, katarakty(nagłe spadanie wód płynących) wodospady, wodotryski, skały, groty, ogrody skalne, drogi, dziedzińce,(budowle ogrodowe –budowle użyteczne (szklarnie, oranżerie, palmiarnie, ogrody zimowe, mosty, pawilony i domki mieszkalne) –budowle pseudo użytkowe np. pawilon na wzgórzu w formie wiatraka –budowle użytkowe (gospodarcze, produkcyjne, włączone do kompozycji ogrodu)- budowle ozdobne(łuki, eksedry, gloriety, arkady)- ruiny, rzeźby i monumenty, wazy ogrodowe, lapidaria, inskrypcje, perspektywy (widoki) sceny ogrodowe.
Podział wg. G.Thouin (1820)
1. warzywne, owocowe, botaniczne, ozdobne
2. symetryczne (publiczne i pałacowe), rodzajowe (chińskie, angielskie, fantastyczne), ogrody natury (polne, leśne, pasterskie, romantyczne, parki i aleje do konnej jazdy).
Podział wg. M.Boitard (1834) i L.E.Audot (1859)
1. użytkowe (owocowe, warzywne, szkolne – handlowe, szkółki publiczne, ogrody botaniczne i medyczne), ozdobne (symetryczne publiczne – ogrody i promenady; symetryczne prywatne – pałacowe, francuskie, partery i symetryczno-malownicze; nieregularne krajobrazowe – fermy ozdobne, parki, boskiety) i użytkowo – ozdobne (warzywno-owocowe, warzywno-kwiatowe, warzywno-malownicze, krajobrazowo-owocowe)
Podział wg. E.Andre (1879)
1. parki: prywatne(krajobrazowe, leśne, rolnicze), publiczne (promenady, wody miejskie, cmentarze),
2. ogrody: prywatne (ozdobne, użytkowe), publiczne (ozdobne – skwery, place, promenady; użytkowe – botaniczny, zoologiczny, szkolne, szpitalne)
OGRODY XX w.
CECHY OGÓLNE:
Dążność do układów geometryczno- architektonicznych i do łączenia ich z malowniczo- krajobrazowymi
Tendencja jednoczenia układów ogrodowych z układami architektury budynków
Słabiej przejawiała się secesja
Duzy postęp w kształtowaniu miejskich założeń ogrodowych publicznych
Powstaje wiele nowych rodzajów ogrodów: dziecięce, szkolne, działkowe
Rozwinęło się planowanie na skale ogólno miejską
ZASOBY TWORZYWA ROŚLINNEGO:
- wprowadzanie do uprawy nowych form rodzajowych znacznie zmalało
- mała znajomość zachowania się obcych gatunków w nowych warunkach utrudniały uzyskiwanie trwałych efektów , Niewłaściwie hodowane rośliny ginęły
- uzywanie gatunków dobrze znanych i już aklimatyzowanych, o róznych pokrojach, kolory liści, kwiatów, pędów itd., uzyskiwane przez szkółkarzy dzięki krzyżówkom
- w parkach i ogrodach Sadzono duzo gatunków drzew i krzewów
- intensywnie rozwinęło się wprowadzanie i hodowla bylin, stosowane w małych ogordach mieszkaniowych
WPŁYW SECESJI
- szeroko przejawiała się w ornamentyce układami asymetrycznymi i krzywolinijnymi
- poszukiwano nowych kształtów na lini krzywej, wprowadzono subtelna kolorystykę, urozmaicono fakturę, łaczenie róznych materiałów
- całościowe ukształtowanie plastyczne otoczenia człowieka
- najwybit. Przedstawicielem jest Antonio Gaudi- Park Guell w Barcelonie
- duże upodobanie do motywów roślinnych, zwłaszcza kwiatowych
- wzrost znaczenia w ogrodach flory zielnej kwiatowej
- tendencja do zespalania różnych sztuk i tworzenia jednolitych stylowo całości, przyczyniła się do uściślenia powiązań miedzu architekturą a budynkiem
- w Polsce secesja nie wpłynęła na ukształtowanie w pełni rozwiniętych obiektów ogrodowych
DĄŻENIA MODERNISTYCZNE
- w małych ogrodach przejawia się zgeometryzowanie
- w średnich układy zgeometryzowane występowały w otoczeniu budowli na osiach głównych, pozostałe części były krajobrazowe
- w duzych założeniach, zwł miejskich dominowały rozwiązania krajobrazowe
- elementy kompozycyjne zestawiano kontrastowo, rozmaite tworzywa
ANGLIA
- utrzymanie harmonijnego związku miedzy domem i ogrodem, ogrody geometryzowane w planie i bryłowo
- rozwinęły się 2 zasadnicze nurty: 1 zapoczątkow przez Robinsona- związany ze swobodnym ogrodem, opartym na rozwiniętej kompozycji roślinnej, 2 preferuje formalne podejście do ogrodu sugerowane przez Blomfielda
- ważne postacie: Edwin Lutyens i Getruda Jekyll- stworzone przez nich ogordy należą do najwspanialszych przekładów ogrodów stylu edwardiańskiego, regularne układy kompozycji z pergolami, wypełniane wyrazistymi kompozycjami roślinnymi, kolorowe rosliny były przeciwwagą dla regularności planu geometryzującego ogrodu; kształtowanie przesterzeni powinno przejawiać się jednością kompozycyjną z domem i ogrodem. Ich przykłady: ogrody w Hestercombe, w Somerset
- Geoffrey Jellicoe, wprowadził ogród torfowy, rajski, muzyczny i surrealistyczny
- Willa w St. Ann`s Hill, ogród w Horsted Place
FRANCJA
- gł reprezentant Andre Vera, dazył do jedności ogrodu z domem przez regularność układu, wspólna funkcję uzytkową, traktowanie ogrodu jako część składową mieszkania, planowanie na liniach prostych i geometrycznych, układach osiowo- symetrycznych z rytmicznie rozmieszczonym zadrzewieniem, ogród w Saint- Germain- en- Laye
- Forestier- ogród J. Guya w Beziers, planowane przez niego ogordy cechuje bogaty udział motywów architektonicznych- schody, murki, pergole, mozaiki, i motywów wodnych jak baseny, fontanny, kaskady
- ogród w Hyeres- ogród w kształcie trójkata, ogród w podziale szachownicowym, poszczególne pola na zmiennej wysokości, obramowany murami i z rzeźbą na wierzchołku trójkata ogrodu.
HISZPANIA
-Forestier, który nawiązał do miejscowej tradycji ogrodów islamu. Charakterystyczne dla niego prace: park publiczny na wzgórzach Montjuich w Barcelonie ze słynną fontanną, ogród willowy Casa del Rey Moro w Ronda rozplanowany tarasowo na wzgórzu.; Park Marii Luizy w Sewilli; Plac Hiszpański
- W Madrycie wyróznia się modernistyczne Ogrody Sabatini- usytuowane w centrum miasta, bogato wyposażone w rzeźby, pomniki, fontanny i partety żywopłotowe; na przedmieściu Madrytu park leśny Casa del Campo, powstały z dawnego zwierzyńca królewskiego, o zróżnicowanej rzeźbie terenu, jeziorem i ogrodem rozrywkowym.
NIEMCY
- pierwszymi propagatorami byli Muthesius i Schultze- Naumburg
- podobnie jak w Anglii zmiany najsilniej przejawiły się w małych ogrodach mieszkaniowych
- ogrody traktowane jako przedłużenie mieszkania, kształtowane jako jedna wspólna przestrzeń (Freilufthauser-dom na świezym powietrzu)
- zbliżone pod względem formy do ogrodów mieszkaniowych były małe zieleńce miejskie -W dużych parkach miejskich udział rozwiązań regularnych wzrastał - park miejski w Hamburgu- w układzie dominuj oś centralna z polaną z wielkim stawem i kaskadą w regularnej oprawie
-Projektowana roślinność i jej dobór i rozmieszczenie są ściśle zależne od warunków siedliskowych ogrodu
HOLANDIA
- licznie realizowano parki publiczne i ogrody przydomowe
- Springer jest autorem parków publ np. w Amsterdamie; w ogrodach przydomowych sugerował łaczenie stylów geometrycznego i krajobrazowego
- Las Amsterdamski ma charakter parku leśnego, do wypoczynku mieszkańców
- cecha charakt rozwiązań holenderskich jest bogaty układ kanałów wodnych z zatokami i wyspami, przeplatające się z Siecia dróg parkowych ( Vondelpark, Rembrandtpark), szerokie bulwary wzdłuż kanałów
- Keukenhof w Lisse- co roku eksponowane SA tu wystawy roślin cebulowych, zwł tulipanów; pełni funkcję wystawy i targów kwiatami
BELGIA
- Josaphat Parc- ukształtowany krajobrazowo, z łańcuchem stawów w części centralnej i terenami sportowymi
- czołowy planista Buysensa- wiązał zakres kształtowania ogrodów z ich wielkością, duże założenia planował w układach krajobrazowych ograniczając część architektonicznie uformowaną do bezpośredniego otoczenia domu, natomiast małe ogrody widział jako całości architektoniczne, ale przy udziale fragmentów z malowniczymi elementami krajobrazowymi w miejscach kameralnych.
- Skwer Mont-des-Arts,. Park publiczny Heyzel
- w późniejszym okresie wyróżniają się ogrody przydomowe, realizowane jako projekty formalne, regularne bez symetrii, w licznymi wnętrzami ogrodowymi, i strzyżonymi roślinami.
STANY ZJEDNOCZONE AMERYKI
- dominującym rodzajem były ogrody przydomowe miejsce i podmiejskie
- rozwinięte układy architektoniczne łączyły funkcjonalne i kompozycyjne wnętrza domu i przestrzeń ogrodu, wykorzystując walory rożnych wątków, faktur i kolorów w układach geometrycznych swobodnych, asymetrycznych, wykorzystywanie rodzimych zasobów tworzywa roślinnego
- ogród Dumbraton Oaks w Waszyngtonie
- powiązania widokowe na otaczający naturalny krajobraz – ogród w San Francisco planowany przez Halprina
- Thomas Church respektował uwarunkowania krajobrazowe miesca i rodzimych roślin, ogrody o nowoczesnej linii i prostocie
- dążenie do jednoczenia układu wnętrz domu z ogrodowymi
- dom nad Wodospadem- zbudowany na zadrzewionej skale nad wodospadem, jest zestrojona z krajobrazem.
TENDENCJE PLANISTYCZNE W POLSCE
- 2 nurty- zachowawczy i modernistyczny
- w początkach XX wieku do I wojny światowej dominowały tendencje zachowawcze
- różne rodzaje ogrodów planowano jako krajobrazowe z fragmentami geometrycznymi z układem dróg przebiegających płynnie ( Walerian Kronenberg- jego ogrody miejskie: park sportowy Agrykola w Warszawie)
- W okresie międzywojennym nurt modernistyczny miał 2 kierunki: pierwszy charakteryzuje się dążeniem do geometryzacji planu i prostych form geometrycznych w układach silnie zaakcentowanym ośrodkiem głównym, rozwiązywanym przeważnie osiowo i symetrycznie, z preferencją El roślinnych, wodnych i terenowych, a z ograniczonym udziałem budowlanych- wielki park Ludowy w Łodzi, park im. Traugutta w Warszawie
- Drugi kierunek modernistyczny cechuje tendencja do geometryzacji planu i trzeciego wymiaru z przewaga asymetrycznych przy wzmożonym udziale El budowlanych zespalanych plastycznie- Park w Żelazowej Woli
OGRODY DYDAKTYCZNE Parki etrograficzne, czyli skanseny i rosaria
OGRODY BOTANICZNE Kolekcje roslin eksponowane SA w formie swobodnych układów parkowych, z udziałem El wodnych, w urozmaiconym ukształtowaniu terenu
OGRODY ZOOLOGICZNE Raj Zwierząt w Hamburgu- powiązanie zwierząz z natur środowiskiem, całość zróżnicowana na typy geograficzne przez kształtowanie wzgórz, skał, usypisk. Wyeliminowane na wybiegach dla zwierząt kraty ogrodzeń i mury, przez zamaskowanie lub zastąpienie fosami ukazując zwierzęta w warunkach swobodnych.

Bogumiłka

Wersja mega uproszczona.

OGRODY ŚREDNIOWIECZA XI-XVw.
roslinność-użytkowość, były miejscem uprawy roślin, z upływem czasu coraz bardziej zwracano uwagę na estetykę ogrodu. Stosowano rośliny ozdobne. Zioła, rośliny lecznicze i przyprawowe-zarówno w ogr. użytkowych (zielniki)jak i ozdobnych(wirydarz, ogrody opackie. Ogr.zabawy, łaki kwietne) rośliny:winorośle,jaśmin,gożdziki,groch,bób,ogórki,jabłonie,gruszeitd. Drzewa najczęściej jako solitery w wirydarzach, ogrodach zabaw labiryntach, żywopłotach, alejach i gajach.
Układ drogowy-prosty rysunek dróg, przecinających się pod kątem90.drogi wyznaczały kwartery ogrodowe obsadzane roślinami.Nawierzchnie-ziemne, żwirowe, trawiaste, ceglane lub brukowe(wirydarze. Brak obrzeży.
Układ wodny-woda elementem użytkowym, do podlewaia roślin, pojenia zwierz., ryb, oprawa wód wywodzila się z przesłanek praktycznych, z czasem zdobiono studnie bortnice fontann.
Wykorzystywano naturalne źródła i zbiorniki wodne. Wody płynące spełniały f.sanitarne, siłe wody wykorzystywano do napędu w młynach. Jeziora stawy i sadzawki dawały wode pitną..-@ studnie, baseny, fontanny.cembrowinę studni robiono z kamienia.baseny wodne miały prostą formę, niską kamienną bortnicę.
Architekt ogrodowa-miała znaczenie użytkowe. Altany pawilony jako schronienie-z drewna i wikliny. Pregole,trejaże.kratownice stanowiły podpory.ciemniki, ławyi łoża torfowe-rodzaj siedziska wyniesionego ponad grunt otoczonego murkiem. Też:ławki, siedziska kamienne lub drew. Ogrody grodzone najczęściej murami kamienia lub cegły. Ozdobne elem-donice, rzeźby i urny.
OGRODY RENESANSU-XVIw.
Wywodziły się z tradycji ogrodów średniowiecznych i b. je przypominały. Ścisle związane z otaczającym krajob., regularne, podporządkowane architekturze i łaczyły funkcje ozdobne z użytkowymi. Ogród ziołowy-herbarium,ceniono gat. Zimozielone. Cienniki i bindaże-kryte tunele i chodniki z drzew sadzonych w szpalery lub po stelażu półkolistym. Drzewa jako solitery
Układ drogowy –prosta siatka dróg i palaców, silnie połączona z głownym budynkiem i pozostała architekturą orgod. Brak obrzeży.
Woda-twórcy ogrodów renesansowych korzystali z tradycji średniowiecznych z czasem woda stała się jednym z najważniejszych elem. Ogrodu. Zbiorniki naturalne-jeziora stawy często regulowano i starano się dostosować do wymogów kompozycyj. Epoki. Baseny, sztuczne sadzawki i stawy przyjmowały prostą, geometryczną formę(koło, kwadrat, prostokąt) Fosy i kanały stosowane dotychczas jako elem. Obronne, właczono w system ozdobny ogrodu. Na rzekach i kanałach budowano kaskady i wodospady oraz schody wodne. Fontanny przyścienne zakładano przy murach.był to prosty ciąg kilku zmniejszających się muszli, z których woda spływała do basenu. Sztuczki wodne-tryskające woda ławy, krzesła, poręcze.
Budowle i rzeźby wyznaczały podstawowy podział ogrodu renesansowego, były nieodłącznym elementem kompozycji. @Wały, musry, bastiony, pawilony ogrodowe, altany, belwedery, szałasy, loggie, oranzerie. Altany były otwarte lub osłonięte ścianami czworo-sześcio lub ośmiobocznymi, posiadały dach. Budowane tez w koronach drzew.
Tarasowy charakter niektórych ogrodów wymusił powstanie murów oporowych, ramp, balustrad, schodów. Ławki, ławy, przymurki, stoły wykonywano z kamienia drewna, metalu. Rzeźby ogrodowe(figury, putta, biusty, hermy)
OGRODY BAROKU-XVII-XVIIIw.
Podstawa były ogrody włoskie, które rozbudowywano.Natura-roślinnośc musiała podporządkowac się człowiekowi i jego kreacji. Organizowano wnętrza przestrzenne, zestawienie brył i płaszczyzn, kontrastowanie barw i faktur roślin i materiały architektonicznego. Proste renesansowe kwatery i partery ogrodowe zostały rozbudowane i wzbogacone w okazałą ornamentykę. Wnętrza ogrodowe miały być kolejnymi salami i gabinetami domu.
Formy kompozycyjne i elementy roślinne cechowało większe bogactwo i urozmaicenie niż wcześniej. Partery haftowe inspirowane kobiercami orientalnymi-z odmian bukszpanu i ligustru,partery rabatowe-przeważnie symetrycznie wydzielone rabaty kwiatowe otoczone ścieżkami z piasku lub kolorowego materiału. Czasami stosowano róże, cisy, żywotniki i świerki. Partery oranżeriowe-partery gazonowe wzbogacone o rośliny kubłowe, szpalery i labirynty z grabów, lip bukszpanów, jałowców. Topiary, rzeźby roślinne, aleje, boskiety itp.
Drogi-podobnie jak w renesansie-prosta siatka dróg i placów była podstawą, silnie połączona z głównym budynkiem i pozostała architekturą ogrodową. Nawierzchnie ziemne, piaskowe, żwirowe, ceglane, bruk, stosowano różne kolory żwiru i piasku.aleje zielone o nawierzchni trawiastej. Czasami drogi miały obrzeże.
Woda-ogrody barokowe przejęły większość elementów układu wodnego z renesansu, rozwijając je w manierze Grande. Nowością były partery wodne, składały się z basenów wodnych o regularnym kształcie, często łaczono je z fontannami lub rzeźbami.znacznie rozbudowano fontanny i wodotryski, fontanny najczęściej jednopiętrowe, połaczone z bogatym programem rzeźbiarskim. Rzeźby stawiano w basenach, z niską bortnicą z kamienia. Zwiększyła się też rola kanałów wodnych-wyznaczały osie widokowe, zamykały widoki.
Architektura: podobnie jak w renesansie budowle były nieodłącznym elem. kompozycji, były jej dopełnieniem i dekoracją. Budowano pawilony, belwedery, arkady, kolumnady, oranżerie, szklarnie, cieplarnie, woliery, menażerie, tarasy ogrodowe, mury, groty, trejaże, berso, gloriety, kasyna, kioski, pawilony do gier i zabaw. Używano przy tym drewna, kamienia, cegły, szkła, muru pruskiego. Inne wyposażenie to:trejaże, kratownice, schody, ranpy, murki oporowe, mostki, dnonicem pojemniki, meble ogrodowe-ławy, ławki, stoły, rzeźby-putta, biusty, hermy)
OGRODY CHIŃSKIE
Dzielą się na 3 zasadnicze grupy: 1cesarskie 2przy świątyniach i grobowcach 3przydomowe
- silne powiązanie z otaczającą przyrodą
- związek z religią (taoizm i buddyzm), góry i skały to szkielet Ziemi (groty, pieczary, tunele, urwiska, w tle góry naturalne), rzeki, zatoki, kaskady, wodospady i strumienie to arterie
- zasada osiowości i symetrii w układach oficjalnych przy rezydencjach zimowych i świątyniach - plastyczne formy układów krajobrazowych przy rezydencjach letnich i ogrodach przydomowych - dobór materiałów o określonej symbolice
- budowle ogrodowe: pawilony, mury, altany, bramy, drogi, mosty
- brak gazonów i parterów kwiatowych - symboliczne znaczenie roślin, np. bambus – trwała przyjaźń, lotos – poszukiwanie duchowej czystości; śliwa, sosna, orchidea, chryzantema, piwonia - układ dualistyczny oparty na teorii pierwiastków Yin i Yang o wartościach sprzecznych w przyrodzie - miały wpływ na ogrody europejskie w okolicach XVIII wieku.
OGRODY JAPOŃSKIE 1cesarskie i świątynne 2przydomowe 3miniaturowe
- związane z tradycjami chińskimi i buddyzmem - rozbudowana symbolika religijno – filozoficzna - kompozycja przestrzenna ogrodu nawiązująca do naturalnego krajobrazu
- szczególna rola kamieni – naturalnych i chodnikowych, wody – stawy, strumienie i kaskady oraz budowli ogrodowych - kształtowanie drzew – sosny, śliwy, wierzby, na wzór dziko rosnących, a krzewów – bukszpany i żywotniki – w regularne półkoliste kształty
- powiązanie z życiem codziennym
Zasady kompozycji:
- prostota proporcji, estetyka, harmonia - dobór składników ogrodu w celu podkreślenia ich walorów plastycznych oraz treści symbolicznych - miniaturyzacja krajobrazu - rozsuwane drzwi łączące przestrzeń domu z ogrodem - stosowanie „scenerii pożyczonej” – shakkei, przez nawiązanie do otoczenia zewnętrznego - eksponowanie elementów pierwszoplanowych i tworzenie tła z dalszych planów - elementy podobne kształtem, ale różniące się wielkością
Typy przestrzenne ogrodów japońskich: stawowe, pagórkowe, płaskie, kamienne, wodne, herbaciane, spacerowe, literackie. Dwa podstawowe rodzaje ogrodów japońskich:
Tsukiyama - obszerny krajobraz, zmieszczony na niewielkiej powierzchni; woda w formie obszernych oczek wodnych oraz stawów o nieregularnych kształtach, a także strumyków, które naśladują morza, jeziora oraz rzeki. Przykłady: ogrody wokół Ginkaku (Srebrny Pawilon) i Kinkaku (Złoty Pawilon) w Kioto.
Karesansui – ogród kamienny lub ogród Zen, nie występuje woda, jej rolę zastępują zagrabione faliście kamienie, roślinność rzadko spotykana, główne elementy to głazy. Przykłady: ogród Nanzenji i Saiho-ji.
OGRODY KRAJOBRAZOWE-K.XVIIIw.-pocz.XX
Diametralna zmiana w sztuce ogrodowej, przede wszystkim w kwestii podejścia do przyrody. Natura stała się wzorem dla sztuki. Roślinność stała się najważniejszą częścią ogrodów i parków z pełnia swych walorów, niezależną od architektury. Podstawowym i najważ, materiałem budującym ogrody krajobr. Są drzewa tworzące różne elementy przestrzenne:od lasków, promenad, alej, masywów obrzeżających po kepy i klomby i solitery. Krzewy sadzono przy architekturze, jak też w grupach, kępach i klombach. Kwiaty, trawy i pnącza występowały głownie przy architekturze, często stosowano rośliny w kubłach i donicach:agawy, fuksje,cytryny.
Drogi-całkowita zmiana kompozycji układu drogowego. Typowe-naturalnie wijące się drogi i ścieżki, najczęściej dostosowywane do ukształtowania terenu, które prowadziły do najważ,miejsc w parku. W ogrodach końca XiXw układ dróg wokół głownego budynku był regularny, natomiast w parku-naturalistyczny. Charakterystyczny był schemat dróg wodnicowych(2-3 okręgi obiegające ogród połaczone bocznymi ścieżkami).nawierzchnie:ziemne, żwirowe, tłuczniowe, gliniaste, bruk, mieszane. Brak obrzeży.
Woda-starano się wykorzystać naturalne zbiorniki wodne, czasami dostosowując je do potrzeb projektanta, również nowo budowane elementy wzorowano na naturalnych.
Architektura-w jednym pobiekcie niejednokrotnie istniało do kilkudziesięciu budowli, część z nich pełniła funkcje użytkowe inne były tylko ozdobą. Były to altany, łazienki, gołębniki, oranżerie i cieplarnie, świątynie,pawilony orientalne, rotundy, wodozbiory, wiatraki, młyny, groty i sztuczne ruiny. Czasami w kompozycje parkowe włączano całe wioski i folwarki. Materiały budowl:kamień, cegła, drewno, wiklina, stopy metali. Rzeźby stosowano dużo rzadziej niż we wcześniejszych epokach.
OGRODY SECESJI(1900-LATA 20XXw.) i MODERNIZMU(okres międzywojenny)
Styl secesji nie naśladował przyrody, a przeobrażał ją artystycznie. Ogrody kipiały roślinnością, starano się na małej powierzchni wprowadzić jak najwięcej gatunków i odmian. Powstały”kamienice-ogrody”-pnacza prowadzone po murach budynku. Chętnie wprowadzano rośl. Introdukowane. Ogrody modernistyczne stawiały na funkcjonalność. Nastąpił nagły powrót do geometryzacji, która była przejawem nowoczesności. W przeciwieństwie do Secesji, gdzie roślinność bujnie pływała architekturę, stawiano na kontrasty pomiędzy architekturą a ogrodem, czego przykładem jest często stosowany motyw-solitier na białej ścianie. Roślina przewodnią są pnącza. Ważne też:ogródki skalne, alpinaria, skarpy kamienne, oczka wodne, schody, rabaty kwiatowe o prostych i geometrycznych kształtach oraz bogactwie wypełnienia-przywoływały partery barokowe. Głównym materiałem roślinnym były byliny
Drogi-nastąpił powrót do geometryzacji, prosty układ dróg nawiązywał do architektury. Największe zgeometryzowanie widoczne było w małych ogrodach, natomiast w średnich i dużych tylko koło domu i przy wejściu, reszta ogrodu pozostawała naturalistyczna. Bardzo popularne –płyty kamienne, betonowe, kolorowy żwir.
Woda-układ wodny był ważnym elementem kompozycyjnym i programowym. Proste w formie baseny wodne zakładano przy budynku(aby odbijały światło i architekturę) popularne:baseny kąpielowe obsadzane bujną roślinnością przywodną. Fontanny przede wszystkim w większych ogrodach. Materiały:cegła, kamień, cement portlandzki,faszyna,żelbeton,ceramika.
Architektura-skłonność do minimalizmu. Dążono do geometryzacji, wprowadzano kubiczne, proste formy, nowoczesne rzeźby, kontrast. Najbardziej charakterystyczną budowlą-pergola (z łac. Ganek, altana)budowana jako przedłużenie budynku lub wolno stojąca. Elementy pionowe pergoli budowano z drewna, kamienia, betonu, cegły, żeliwa, aluminium. Popularne:ogródki skalne, alpinaria, kwitnące murki i skarpy kamienne, ogrody zimowe, schody, altany, kładki, mury, tarasy, ławki, stoły, często ustawiano rzeźby wykonane z kamienia, terakoty i stopów metalu.